خلاصه کتاب معماری غرب- معماری پیش رمانسک(دوره کارولنژی و اتونی) :

در این مقاله برای شما همراهان گرامی خلاصه فصل معماری پیش رمانسک از کتاب معماری غرب،ریشه ها و مفاهیم نوشته دکتر امیربانی مسعود را آماده کرده ایم.

“ معماری پیش رُمانِسک :کارولَنژی، اُتونی” :

درحالیکه امپراتوری رم غربی،از لحاظ قدرت دچار افت و خیزهایی می شد،امپراتوری بیزانس در رم شرقی،به موازات آن،همچنان قوی پیش می رفت.در امپراتوری رم غربی،با به حکومت رسیدن شارلمانی،بزرگترین پادشاه کارولنژیان، که بین سال های ۷۷۱ و ۸۱۴ م. بر فرانک ها فرمانروایی می کرد، به این امپراتوری رونقی دوباره داد.شارلمانی از شهر آخِن،بر سراسر قلمروی حکومتی خود،فرمان می راند.از اقدامات مهم او می توان به یکپارچگیِ اروپای غربی اشاره کرد.

علاوه بر این او،مسبّب خیزش دانش و هنر در دوره فرمانروایی خود شد.پاپ در سال ۸۰۰ میلادی،تاج شاهی را بر سرِ شارلمانی گذاشت؛او امپراتوری خود را،“امپراتوری رم مقدس” نامید.رویای او احیای امپراتوری رم بود. او آگاهانه از کُنستانتین،تقلید می کرد و تصمیم داشت مسیحیتی متحّد،به شکل یک امپراتوری به وجود آورد.امپراتوران بعدی در این امر تحقق چندانی نیافتند، تا اینکه پسر آخرین پادشاه کارولَنژیان،به نام اُتوی دوم،آن قدر قدرت یافت که خود را امپراتور آلمان(فرانک های شرق) و ایتالیا اعلام کرد.اُتوی دوم و جانشینان او توانستند تا چندین سال حاکم بلامنازع اروپا باشند.در تاریخ هنر،دوره اُتونی(ottonian)،به دوره ای گفته می شود که در آن پنج فرمانروای سلسله اُتونی از سال ۹۱۹ تا ۱۰۲۴ حکومت کردند.

دوره کارولَنژی :

هنر کارولنژی به دوران فرمانروایی شارلمانی و جانشینان او که بین سال های ۷۷۱ و ۹۱۱ حکومت می کردند،گفته می شد.شارلمانی با هدف احیای عظمت رمِ باستان،دست به بازیابی فرهنگ باستان زد.او در سراسر قلمروی خود،مدارسی ساخت و در پایتخت خود،شهر آخِن، به اشاعه ادبیات لاتین و اصلاح متن کتاب مقدس،همّت گماشت.

نمازخانه سلطنتی شارلمانی :

این نمازخانه اولین نمونه معماری پیش رمانسک و نمونه شاخص معماری کارولَنژی است است که به دستور شارلمانی بین سال های ۷۹۲ و ۸۰۵ در قصر سلطنتی او ساخته شد.این بنا پلانی هشت ضلعی دارد و با الگوبرداری از طرح کلیسای سن ویتاله در راونا طراحی شده است.در ورودی کلیسا،در آکس قرار گرفته و در طرفین آن دو برج مدوّر قرار دارد.

در این نمازخانه،تلاش معمارِ پیش رمانسک،در دستیابی به حداکثر صراحت در طرح اصلی ساختمان و الهام پذیری از معماری کلاسیک رم را نشان می دهد.از طرح این نمازخانه،بارها و بارها در مناطق مختلف آلمان اقتباس شده است.

دیر سن گال :

به طور کلی،در دوره کارولنژی صومعه ها و دیرها در ادامه پادگان های مذهبی شکل می گیرند و صومعه ها و دیرهای محصور،انزوای جامعه های مذهبی را در قرون وسطی نشان می دادند.راهبان در این دیرها با حالتی ریاضت کشانه زندگی می کردند. از نظر آنها کلیسا بیش از اندازه به مال و قدرت دنیوی تعلق خاطر پیدا کرده است و دیر مکانی به دور از لذات دنیوی است.

صومعه،قرائتی دینی از شهر(پولیس) بود.در واقع نزدیک ترین ارتباط میان شهر کلاسیک و شهر قرون وسطی را می توان در معماری صومعه ها دید.نظام صومعه ای محصول اندیشه آگوستوس در قرون ۴ و ۵ میلادی بود که این نظام را با تاکید بر مفاهیم دینی و اَعمال روزانه راهبان،شکل داد.یک صومعه متشکل از حجره ها،تالار غذاخوری،کلیسا و مکان های فرعی آشپزخانه و مهمان خانه بود که کلیسا در وسط پلان قرار می گرفت.

صومعه سن گال(sant Gall) یکی از قدیمی ترین صومعه های دوره کارولنژی است.نقشه کلی صومعه،مستطیلی به ابعاد ۱۵۰۰ در ۲۱۰۰ متر است، شامل حیاط،درمانگاه،مدرسه،آشپزخانه،حمام،باغ میوه،انبار،کلیسا،غذاخوری خوابگاه و … می باشد.کلیسای صومعه با اینکه فرمی باسیلیکاییِ سه راهرویی دارد،اما یک تفاوت مهم با دیگر کلیساها دارد؛آن هم داشتن دو شاه نشین،به جای یک شاه نشین(افزوده شدن شاه نشین دوم در انتهای غربیِ بنا).

الگوی کلیسا با دو شاه نشین،تا قرن ۱۱ میلادی،خود ویژگی کلیساهای آلمان شد.دیگر ویژگی هاص این کلیسا،وجود دو برج استوانه ای در همین بخش غربیِ کلیساست.

نکته : معماران دوره صدر مسیحیت، توجهی به ایجاد تناسب میان بخش های مختلف ساختمان های خود نداشتند،بلکه فقط به اجرای درست عملکردهای بنا فکر می کردند.

هنر و معماری اُتونی :

عمدتا به هنر آلمان بین سال های ۹۱۹ تا ۱۰۲۴ میلادی گفته می شود.در واقع این هنر در ادامه منطقیِ هنر کارولنژی و منطبق با سنت و فرهنگ بومیِ آلمان است.معماری اُتونی،پل رابطی است بین دوره کارولنژی و رومانسک.

کلیسای قدیس میخائیل :

کلیسای قدیس میخائیل(زانکت میشائل)(sankt Michael)،یکی از مهم ترین کلیساهای اتونی است که معماری آن حد فاصل بین معماری بناهای کارولنژی و رمانسک است.معمار آن بِرنوارد، هم اسقف بود و هم در امدر مذهبی،زبانزد بود.

کلیسایی باسیلیکایی که جایگاه همسُرایان و شاه نشین آن در سمت غربِ کلیسا قرار دارد.کلیسا،۴ ورودی در طرفین ضلع های شمال-جنوبی(یعنی ضلع های بزرگتر)،دارد باعث از بین رفتن دید پرسپکتیوی فضای داخلی به سمت شاه نشین می شود.

ویژگی دیگر این کلیسا،وجود اختلاف سطح بین بخش غربی و بخش های دیگر کلیساست که حالت یکنواخت و ملال آور فضای داخلی کلیساهای صدر مسیحیت را از بین برده است.

 در مقاله بعدی به دوره بعد،یعنی هنر و معماری دوره رمانسک می پردازیم.

مقالات مرتبط :