در این مقاله با خلاصه پیشگفتار کتاب معنا در معماری غرب نوشته کریستین نورنبرگ شولتز ، در خدمت شما همراهان گرامی هستیم.
شما همراهان گرامی می توانید مقالات پیشگفتار کتاب گزینه از معماری : معنا و مکان و همچنین خلاصه فصل دوم این کتاب یعنی معنا در معماری (مدرن) را از این نویسنده، مطالعه نمائید.
پیش گفتار کتاب معنا در معماری غرب، نوشته شولتز، ترجمه دکتر مهرداد قیومی :
شولتز و نحوه نگرش او به معماری :
در پیشگفتار کتاب معنا در معماری غرب، مترجم دکتر قیومی، مختصری درباره شولتز ، نظریات و نحوه نگرش او به معماری، می پردازد.شولتز،نظریه پرداز و مورخ معماری و معمار نروژی، در زوریخ به تحصیل معماری پرداخت که در این مدت سخت تحت تاثیرِ مورخ هنر، زیگفرویت گیدئون ِ سوئیسی، قرار گرفت. او مدتی زیر نظر والتر گریپیوس و مدتی نزد میس وندروهه، تحصیل کرد. همچنین از محققان برجسته در معماری باروک ایتالیا شد.
از جمله کتابهای شولتز، می توان به “نیت ها در معماری”، معماری باروک و روکوکوی متاخر، معماری باروک، روح مکان: به سوی پدیدارشناسی معماری، معماری: معنا و مکان، معماری: حضور و زبان و مکان، وجود و فضا و معماری، سکونت به سوی معماری تمثیلی و معنا در معماری غرب، اشاره کرد.
همه آثار شولتز، نمایان گر جستجوی جریانی نهانی، در زیر جریان ظاهری معماری ست. جریانی که ظواهر معماری و تحولات آنها، جز جلوه ای از آنها، نیست.
از نظر او، جریان باطنی معماری، جریان جست و جوی آدمی، برای یافتن پایگاه وجودی و آشکار کردن معناها، از طریق نمادهای معماری ست.
شولتز اندیشه های فلسفی خود را، مدیون مارتین هایدگر می داند. از نظر شولتز، معنا نیاز بنیادی انسان است و انسان چیزی نیست جز معانی که در دسترس اوست. بلوغ روانی آدمی، به معنای آگاه شدن او از معناهاست.
به باور شولتز، هدف معماری، آشکار کردن معناها در قالب نظام مکان ها و معبرها و عرصه هاست. اگر معناها در معماری به ظهور می رسند و عینیت می یابند، پس می توان معماری را تعین بخشیدن به فضای وجودی تعریف کرد. پس هدف اصلی معماری این است که به انسان کمک کند، وجودش را معنادار سازد، نه اینکه فقط نیازهای جسمانی او را برآورد.
از چنین منظری، تاریخ معماری را نیز به گونه ای دیگر می توان دید : سیر تحول و کاربرد نظام های نمادین معماری. در این صورت، تاریخ معماری، تاریخ نمادهایی است که بر معانی وجود، دلالت می کند. پس تاریخ معماری، تاریخ امکانات وجودی است. آنچه در طی زمان، در عالم ساختن و سکونت کردن، روی داده است، ظاهری دارد و باطنی.
به سخن دیگر، دو تاریخ موازی در کار است : یکی تاریخ واقعی بناها و کاربردها که همان تاریخ ظاهری ست؛ دیگری تاریخ آرمان پردازی های ممکن. تاریخ اول مبین جریانی بی ثبات است که در آن راه حل های بدوی و پیچیده، بسته به موقعیت جابه جا می شوند؛ تاریخ دوم سیر رشد عمومی معرفت و امکانات است. تاریخ معماری شولتز، حکایت تاریخ دوم است. تاریخی که نشان می دهد چگونه انسان در اوضاع و احوال گوناگون،”پایگاه فضایی” یافت.
همه فصول کتاب، به جزء موخره، ساختاری واحد دارند: مقدمه، منظر و سکونتگاه،بنا و پرداخت، نمونه ها، تصور فضا و سیر تحول آن، معنا و معماری. مقدمه هر فصل، مدخلی است به عالم معماری مورد بحث در آن فصل. نویسنده در هر مقدمه، موقعیت شکل گیری سبک معماری مورد بحث، رابطه آن با معماری های دیگر و خصوصیات شکلی معماری سبک را توضیح می دهد.
بخش های فصول کتاب معنا در معماری غرب :
در پیشگفتار کتاب معنا در معماری غرب، دکتر قیومی به اختصار بخش های ثابت هر فصل را که معماری هر سبک از منظر آن دیده شده است را توضیح می دهد. در باب” منظر و سکونتگاه“، رابطه معماری با محیط طبیعی، طرز استقرار کانون زیستی در محیط و ویژگی های کلیِ فضاهای شهری، بیان می شود.( رابطه فضای مصنوع با فضای طبیعی).
نویسنده در باب “بنا”، در هر فصل، خصوصیات کلی گونه های بناهای هر دوره را بررسی می کند؛ یعنی به گونه شناسی دوره می پردازد. در این باب، تحولاتی که در بسظ و گسترشِ زبان معمارانه، در قالب گونه های اصلی آن روی داده است، تبیین می شود.
در باب “پرداخت”، ریخت شناسی مراتب مختلفِ محیط، بررسی و طرز سازماندهی اجزاء مختلف معماری، معین می شود.
در باب ” تصور فضا و سیر تحول آن”، چگونگی سازماندهی فضایی در هر دوره و تحول آن، یعنی موضع شناسی بناها، بررسی شده است. نویسنده با این دیدگاه که هر فضای سازمان یافته، متشکل از عناصر مرکز و راه و قلمروهاست، می کوشد رابطه بین این سه عنصر، به ویژه طرز سازماندهی فضایی دو عنصر راه و مرکز را، در چارچوب جهان بینی و نگرش حاکم در هر دوره معماری، تبیین کند.
در این شیوه بررسی، مثلا می توان دریافت که نظام فضای رومی و فضای مصری، هر دو مبتنی بر سازماندهی محوری اند؛ اما تفاوت آنها در اجزاء تشکیل دهنده فضا و جهان بینی های متفاوت حاکم بر سازماندهی فضایی آنها، سبب می شود که دو مفهوم کاملا متمایز از فضا و انتظام آن، حاصل شود.
در باب “معنا و معماری”، چگونگی تبلور جهان بینی و عقاید و دیدگاهها و به طور کلی، فرهنگ دوران در قالب معماری، تبیین می شود، با این اعتقاد که “معماری و شهرسازی”، مقولات فرهنگی را به بیان نمادین درمی آورند.
پیشگفتارِ شولتز :
این کتابی درباره معماری است.
معماری پدیده ای است ملموس.
معماری شامل منظرها، سکونتگاه ها، بناها و پرداختِ بیان کننده شخصیت آنهاست.
پس معماری واقعیتی زنده است.
معماری از دیرباز به انسان کمک کرده است که وجود خود را معنادار کند.
انسان به مدد معماری، پایگاهی در فضا و زمان به دست آورده است.
پس معماری به امری فراتر از نیازهای عملی و اقتصادی متوجه است.
معماری به معانی وجودی متوجه است.
معانی وجودی، از پدیده های طبیعی و انسانی و معنوی، نشئت می گیرد و در قالب نظم و شخصیت به ادراک در می آید.
معماری این معانی را به صورتهای فضایی ترجمه می کند.
صورتهای فضایی در معماری، نه صورتهای اقلیدسی است و نه انیشتینی.
صورت فضایی در معماری، یعنی مکان و معبر و حوزه. به عبارت دیگر، ساختار ملموس محیط انسان.
پس معماری را نمی توان از راه مفاهیم هندسی یا نشانه شناسانه به درستی تبیین کرد.
معماری را باید در چارچوب صورتهای معنادار(نمادین) فهمید.
بدین لحاظ، معماری بخشی از تاریخ معانی وجودی است.
امروزه، انسان سخت نیازمند آن است که “معماری چون پدیده ای ملموس”، را دوباره فراچنگ آورد.
نیت از نوشتن این کتاب، کمک برای رسیدن به چنین مقصدی است.
خلاصه مقاله :
در نهایت از نظر شولتز مهمتر از جریان ظاهری معماری، سیر باطنی معماری است که این سیر، جریان جست و جوی آدمی، برای یافتن پایگاه وجودی و آشکار کردن معناها، از طریق نمادهای معماری اس؛به همین دلیل است که از این منظر معماری یعنی تعین بخشیدن به فضای وجودی. به عبارتی می توان گفت معماری از منظر شولتز بیان نمادین معانی وجودی است.
از نظر شولتز، معنا نیاز بنیادی انسان است، به همین دلیل تاریخ معماری، تاریخ نمادهایی است که بر معانی وجود، دلالت می کند.
